Μακαριότατε,
Σεβασμιότατε,
Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα, έχουμε συγκεντρωθεί εδώ για να τιμήσουμε έναν από τους πιο σημαντικούς Ιεράρχες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, μια μεγάλη προσωπικότητα του Ελληνισμού, έναν πνευματικό άνθρωπο με πολυσχιδές έργο και μεγάλη προσφορά, τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και Πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιο.

Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή που συμμετέχω σε αυτή την εκδήλωση, και αξίζουν συγχαρητήρια στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο ΞΕΚΟΙΝΑ και στον Πρόεδρό του, τον κ. Απόστολο Παπαδόπουλο για την πρωτοβουλία της διοργάνωσης της εκδήλωσης.

Μαζί μας βρίσκονται και θα μιλήσουν σημαντικές προσωπικότητες της εκκλησίας, της πολιτικής και του ακαδημαϊκού χώρου. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Αιγάλεω και Νικαίας κ.κ. Αλέξιος, ο επίτιμος Πρόεδρος της ΕΔΕΚ κ. Βάσσος Λυσσαρίδης, ο πρώην Πρόεδρος του Συνασπισμού και Βουλευτής Αθηνών κ. Νίκος Κωνσταντόπουλος, ο δεύτερος Αντιπρόεδρος της Βουλής και Βουλευτής Μαγνησίας της Ν.Δ. κ. Γεώργιος Σούρλας, ο πρώην Υπουργός και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης, ο πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Γεώργιος Γραμματικάκης, και ο καθηγητής Εργατικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Αλέξης Μητρόπουλος.

Θα χρειαζόταν πολύ ώρα για να κάνει κανείς μια πλήρη αναφορά στη ζωή και το έργο του Αρχιεπισκόπου Αναστάσιου, που χαρακτηρίζονται από μεγάλη και συνεχή πνευματική και κοινωνική προσφορά. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην εκκλησία της Αλβανίας, ανέφερε για τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο ότι «αποτελεί δώρον στην ανθρωπότητα».

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος γεννήθηκε στον Πειραιά, με καταγωγή εκ πατρός από την Κεφαλονιά και εκ μητρός από την Πρέβεζα. Αριστούχος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές Θρησκειολογίας, Εθνολογίας, Ιεραποστολικής στη Γερμανία, είχε μια σημαντική επιστημονική και ακαδημαϊκή σταδιοδρομία.

Οργάνωσε και διηύθυνε το κέντρο Ιεραποστολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και το Διορθόδοξο Κέντρο Αθηνών της Εκκλησίας της Ελλάδος. Διετέλεσε έκτακτος καθηγητής της Ιστορίας των Θρησκευμάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια τακτικός καθηγητής μέχρι το 1997. Διετέλεσε διευθυντής του Τομέα Θρησκειολογίας – Κοινωνιολογίας του Ποιμαντικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Συγκλητικός.

Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, έχει αναγορευτεί επίτιμος διδάκτορας πολλών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αναγνώριση του ιεραποστολικού, επιστημονικού και πλούσιου συγγραφικού του έργου.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος έχει πλούσια προσφορά στην εκκλησιαστική και κοινωνική διακονία, με ιδιαίτερο πάντα ενδιαφέρον για τους νέους ανθρώπους, τους φοιτητές και τους κοινωνικά αδύναμους.

Ίδρυσε το Διορθόξο Ιεραποστολικό Κέντρο «Πορευθέντες» το 1961, το οποίο διευθύνει ως σήμερα και πρωτοστάτησε στην αναγέννηση της εξωτερικής ιεραποστολής της Ορθοδόξου Εκκλησίας με συνεχή συμπαράσταση στα ιεραποστολικά κλιμάκια της Ασίας και της Αφρικής και με πολύχρονη προσωπική προσφορά και παρουσία ως Μητροπολίτης στην Ανατολική Αφρική.

Περαιτέρω, έχει αναπτύξει μεγάλη διεθνή διεκκλησιαστική δραστηριότητα, συμμετέχοντας σε Διεθνείς Εκκλησιαστικούς Οργανισμούς, σε διεθνείς επιστημονικές επιτροπές και εκπροσωπώντας την εκκλησία σε διάφορους Διεθνείς Οργανισμούς. Η συμβολή του στην προώθηση του διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου είναι καθοριστική.

Ξεπερνώντας ανυπέρβλητες δυσκολίες και κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες εργάστηκε και πέτυχε την ανασύσταση της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας. Αρχικά την περίοδο 1991-1992 ως Πατριαρχικός Έξαρχος και Μητροπολίτης Ανδρούσης και από τον Ιανουάριο του 1992, ως Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και Πάσης Αλβανίας. Το έργο που ξεκίνησε έκτοτε μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορικό.

Σήμερα, μετά από δεκαπέντε χρόνια, έχουν αναδιοργανωθεί οι Ορθόδοξες ενορίες, έχουν οικοδομηθεί πάνω από 100 ναοί και αναστυλωθεί περίπου 90 εκκλησίες και μοναστήρια που αποτελούν πολιτιστικά μνημεία.

Έχει πραγματοποιηθεί ένα τεράστιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο που προσφέρεται σε όλους και όχι στη βάση εθνικών ή θρησκευτικών κριτηρίων. Η Εκκλησία της Αλβανίας με την καθοδήγηση του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες και πρωτοποριακά προγράμματα στο χώρο της υγείας, της παιδείας, της κοινωνικής πρόνοιας, της αγροτικής ανάπτυξης, του πολιτισμού και της προστασίας του περιβάλλοντος.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ανθρωπιστικό έργο που επιτελέσθηκε σε μια περίοδο αστάθειας και συρράξεων, όπως το 1999, για την στήριξη 33 χιλιάδων προσφύγων από τον πόλεμο στο Κόσσοβο.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας έχει κερδίσει την εκτίμηση και τον σεβασμό του αλβανικού λαού, γιατί το έργο του δεν απευθύνεται μόνο στους Ορθόδοξους Χριστιανούς, αλλά σε όλους του κατοίκους της Αλβανίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κλινική στα Τίρανα που κτίστηκε με πόρους που συγκέντρωσε ο Μακαριότατος και από την οποία περνούν για θεραπεία περίπου 4 χιλιάδες Αλβανοί το μήνα. Όπως και τα σημαντικά έργα για την παιδεία, με νηπιαγωγεία που φοιτούν 800 περίπου παιδιά, με προτεραιότητα στις οικογένειες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Ο Μακαριότατος αναδεικνύει την οικουμενικότητα της Ορθοδοξίας και έχει με την καθοδήγησή του αναδείξει την εκκλησία της Αλβανίας σε παράγοντα αλληλεγγύης και προσφοράς με σημαντική παρουσία στο κοινωνικό γίγνεσθαι της Αλβανίας, συμβάλλοντας στην ειρηνική συνύπαρξη των θρησκευτικών κοινοτήτων και στην Αλβανία, αλλά και στην ευρύτερη Βαλκανική.

Και, αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό τόσο για την Αλβανία, σε μια περίοδο που βαδίζει με δυσκολίες, προβλήματα, αλλά και με προσδοκία τον ευρωπαϊκό της δρόμο, όσο και γενικότερα για τα Βαλκάνια, όπου ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας, της πολυπολιτισμικότητας και των δικαιωμάτων του κάθε πολίτη είναι η απάντηση σε μια μακρά περίοδο πολέμων, διακρίσεων και μισαλλοδοξίας.

Κυρίες και Κύριοι,

Το έργο του Μακαριότατου είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε διεθνές επίπεδο. Ο ρόλος του στο Διεθνές Συμβούλιο Εκκλησιών και η συμβολή του στον διαπολιτισμικό διάλογο και στην προσέγγιση και κατανόηση ανάμεσα στο Χριστιανισμό και το Ισλάμ αναγνωρίζονται ιδιαίτερα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος με πίστη, με θάρρος και γνώση αναδεικνύει τις αξίες της αλληλεγγύης και της κατανόησης, και την ανάγκη να υπάρξει υποδομή ειρήνης που δεν είναι άλλη από την αξιοπρέπεια των ανθρώπων και την ποιότητα της ζωής.

Είναι από τους πρώτους ιεράρχες που μελέτησε το Ισλάμ και ανέδειξε την ανάγκη του διαλόγου και της κατανόησης με τον ισλαμικό κόσμο. Ήδη, το 1975 εξέδωσε το πρώτο έργο που κυκλοφόρησε στα ελληνικά για το Ισλάμ.

Σε μία περίοδο που ζούμε τις τραγικές συνέπειες ενός ανισόρροπου μονοπολικού κόσμου και τις στρατιωτικές παρεμβάσεις στη Μέση Ανατολή, σε αυτή την περίοδο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης χωρίς κανόνες, που η ανθρωπότητα βιώνει τις εκρηκτικές συνέπειες της διεύρυνσης των ανισοτήτων και της καταστροφής του παγκόσμιου περιβάλλοντος, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ενώνει τη φωνή του με όλους όσοι αναδεικνύουν έναν άλλο δρόμο για το μέλλον. Έναν δρόμο ειρήνης, συνεργασίας, ισόρροπης ανάπτυξης και κοινωνικής δικαιοσύνης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι έχει ρητά διαφωνήσει με την προσέγγιση του Huntigton για τη σύγκρουση των πολιτισμών υποστηρίζοντας, και επιτρέψτε μου να αναφερθώ στα λόγια του, ότι «οι πλούσιες κοινωνίες της Δύσης πρέπει να φροντίσουν, να γίνουν ουσιαστικά δίκαιες στο παγκόσμιο χρέος τους. Τα δύο άλλα ονόματα της ειρήνης είναι δικαιοσύνη και ανάπτυξη. Αν συνεχίσουν τα πλούσια έθνη να αδιαφορούν για αυτά τα δύο, θα δούμε πολλές εκπλήξεις και αναστατώσεις σε πολλά σημεία του πλανήτη. Στη σύγχρονη πλουραλιστική κοινωνία, η μόνη δυνατότητα για ειρηνική συμβίωση είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας του άλλου, ο σεβασμός της αξιοπρέπειας και θρησκευτικής ελευθερίας του κάθε ανθρώπου».

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος με τον ανθρωπισμό του, με τον λόγο του, με το έργο του και πάνω από όλα με τη στάση ζωής του αποτελεί πηγή έμπνευσης, έμπρακτης αλληλεγγύης και ελπίδας για όλους μας.