ομιλίες
31.05.2010

Ομιλία, της Υπουργού Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου, στη συνεδρίαση της Συντονιστικής Αντικαπνιστικής Επιτροπής.

«Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θέλω και εγώ να σας καλημερίσω και να ευχαριστήσω πάρα πολύ για τις εργασίες της Επιτροπής μέχρι σήμερα. Πραγματικά όλο αυτό το διάστημα έχετε προσπαθήσει και αναδείξει τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση του καπνίσματος για την υγεία, για την πρόληψη, μέσα από τη σωστή ενημέρωση, μέσα από τη σωστή αγωγή και φυσικά την αντιμετώπιση του καπνίσματος με ένα πλέγμα μέτρων που μπορεί αποτελεσματικά να προασπίσει το δημόσια υγεία.

Σε όλη την Ευρώπη οι χώρες λαμβάνουν αποτελεσματικά μέτρα και έχουν κινηθεί εδώ και αρκετό καιρό, στην κατεύθυνση της ολικής απαγόρευσης του καπνίσματος. Είναι αλήθεια ότι στη χώρα μας τα τελευταία 10 χρόνια έγιναν βήματα.

Κάθε χρονιά που πέρναγε, κάθε κυβέρνηση, εγώ θέλω να μιλήσω εδώ πέρα από μικροκομματικές αντιθέσεις, γιατί πιστεύω ότι τα θέματα δημόσιας υγείας είναι ζητήματα που μας αφορούν όλους εξίσου, γίνονταν βήματα. Και θέλω και να αναγνωρίσω ότι και ο πρόσφατος νόμος που είχε ψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ήταν σε θετική κατεύθυνση. Όλα αυτά τα βήματα συνέβαλλαν.

Ταυτόχρονα όμως θέλω να επισημάνω, είναι κάτι που το είχαμε κουβεντιάσει όταν είχαμε βρεθεί και στην προηγούμενη συνεδρίαση πριν από δύο μήνες, ότι ο τελευταίος νόμος που εφαρμόζεται είχε προβλήματα όσον αφορά τη σωστή και αποτελεσματική εφαρμογή του. Είχε κενά, επικαλύψεις και αντιθέσεις.

Έπρεπε να έρθουμε να φέρουμε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο να καλύπτει αυτά τα προβλήματα και να δίνει ένα στίγμα μεγαλύτερης αποφασιστικότητας και αποτελεσματικότητας. Όπως ξέρετε είμαστε σε μία δύσκολη οικονομική και κοινωνική συγκυρία και γι’ αυτό το λόγο επιλέξαμε αυτό το διάστημα να έχουμε και έναν ανοιχτό δίαυλο με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, εργοδότες, εργαζόμενους, επαγγελματίες, οι οποίοι φυσικά είναι και αυτοί άμεσα ενδιαφερόμενοι όσον αφορά μία πολιτική που αντιμετωπίζει το κάπνισμα.

Τα βασικά προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε στην ισχύουσα νομοθεσία τα κωδικοποιούμε σε 5 κατηγορίες. Πρώτα απ’ όλα είχε μία σειρά από εξαιρέσεις, είτε εξαιρέσεις που έβγαιναν τελείως εκτός εφαρμογής του νόμου όπως ήταν τα καζίνο, είτε εξαιρέσεις που δημιουργούσαν αντιθέσεις και ανισότητες μέσα στους ίδιους τους επαγγελματικούς χώρους, όπως για παράδειγμα στους χώρους εστίασης.

Ήταν οι προβλέψεις του νόμου τέτοιες – και αυτό ήταν το δεύτερο πρόβλημα – που σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία απαιτούσαν επιπλέον επενδύσεις για τους επαγγελματίες. Και μάλιστα μέσα σε ένα καθεστώς ασάφειας, δηλαδή τους υποχρέωναν να κάνουν διαχωριστικά, κατασκευές, ενώ δεν ήταν σαφές από το νόμο που ίσχυε εάν πηγαίνουμε με σαφήνεια σε πλήρη απαγόρευση.

Άρα, αυτό ήταν το δεύτερο που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε, προκειμένου να μην υποχρεωθούν να κάνουν προσωρινές επενδύσεις σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία και μετά η πολιτεία να έρθει και να αλλάξει το πλαίσιο και κατά κάποιο τρόπο να τους έχει φέρει σε μία δύσκολη οικονομική θέση.

Είχε προβλήματα εφαρμογής όσον αφορά τις αρχές, δηλαδή είναι ζητήματα που τα έχουμε επισημάνει και στη Βουλή και εδώ στην Επιτροπή, είτε αυτό αφορά στις πολεοδομικές αρχές , είτε αυτό αφορά τις δημοτικές αρχές για αδειοδότηση, τα θέματα πυρασφάλειας, που έπρεπε εκεί να πάμε σε μία πιο σαφή ρύθμιση .

Είχε αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου καθώς επιφορτίστηκε το ΣΕΥΥΠ με την κύρια ευθύνη ελέγχου, κάτι το οποίο βέβαια δεν θα ήταν δυνατό και αποτελεσματικό σε όλη τη χώρα. Δεδομένου, ότι φυσικά το ΣΕΥΥΠ έχει και άλλες σοβαρές ευθύνες εποπτείας ευρύτερα στο χώρο της υγείας και της πρόνοιας.

Και το τελευταίο, είχε και κάποια κενά η νομοθεσία την οποία ερχόμαστε να καλύψουμε. Θα πως χαρακτηριστικά το θέμα της διαφήμισης που ενώ έγινε - πάλι να αναγνωρίσω - ένα πολύ σοβαρό βήμα το οποίο ισχύει από τον περασμένη Σεπτέμβριο όσον αφορά την εξωτερική διαφήμιση, υπήρχαν κενά όσον αφορά τη δυνατότητα διαφήμισης στους κινηματογράφους.

Ή ασάφειες για την κινητή προώθηση καπνικών προϊόντων υπό μορφή διαφήμισης. Άρα, επιλέξαμε τη σημερινή μέρα, τη μέρα κατά του καπνίσματος, για τρεις λόγους. Πρώτα απ’ όλα όπως είπε και ο κ. Μπεχράκης για λόγους συμβολισμού και σηματοδότησης για να ανακοινώσουμε το νέο πακέτο μέτρων πολιτικής για το κάπνισμα.

Το δεύτερο είναι γιατί δε θέλουμε να αιφνιδιάσουμε. Είμαστε στην αρχή της θερινής περιόδου. Θα υπάρχει επαρκής χρόνος προσαρμογής της αγοράς στα νέα μέτρα. Και επίσης, και αυτός είναι ο τρίτος λόγος, γιατί πριν κλείσει η Ολομέλεια της Βουλής, ούτως ή άλλως ως Υπουργείο Υγείας ετοιμάζουμε ένα σχέδιο νόμου και για άλλα θέματα της υγείας, όπου εκεί θα μπορέσουμε θα θεσπίσουμε εγκαίρως αυτές τις διατάξεις προκειμένου να ισχύσουν.

Ποια είναι τα μέτρα τα οποία προωθούμε? Πρώτον. Από 1η Σεπτεμβρίου του 2010 η Ελλάδα μπαίνει κάτω από το καθεστώς της πλήρους απαγόρευσης σε όλους τους δημόσιους χώρους. Μιλάμε ότι αυτή η πλήρης απαγόρευση αφορά όλους τους χώρους εργασίας, χώρους εστίασης, καφενεία, μπαρ, όλες αυτές τις πτυχές που έρχεται να καλύψει η πλήρης απαγόρευση.

Υπάρχουν δύο ειδικά σημεία τα οποία τα οποία έχουμε συζητήσει και με τον Πρόεδρο της Επιτροπής και αφορά μία οριστική μεταβατική περίοδο 8 μηνών, που όμως δε θα χρειαστεί νέα νομοθεσία. Θα είναι τελική, οριστική μεταβατική περίοδος και αφορά το χώρο των καζίνο, γιατί μπαίνουν για πρώτη φορά κάτω απ’ τη ρύθμιση. Οπότε, θεωρήσαμε ότι είναι σωστό να τους δώσουμε αυτή τη φάση προσαρμογής των 8 μηνών, όπως επίσης και τα νυχτερινά κέντρα άνω των 300 τ. μ. που έχουν ζωντανή μουσική. Αλλά, κάτω από πολύ αυστηρούς κανόνες αυτό το 8μηνο, που θα υπάρχει πολύ αυστηρός έλεγχος για τη μη πώληση καπνικών προϊόντων, για την πλήρη διασφάλιση των χωροταξικών εσωτερικών ρυθμίσεων, το σωστό εξαερισμό και φυσικά την πλήρη απαγόρευση εισόδου, και για τον καπνό, αλλά γενικά και για το αλκοόλ και την κατανάλωση του κατανάλωση του αλκοόλ στους ανήλικους, δηλαδή στους κάτω των 18 ετών.

Από εκεί και πέρα, το δεύτερο θέμα, απαγόρευση κάθε είδους διαφήμισης και προώθησης προϊόντων καπνού. Απλή και σαφή απαγόρευση, η οποία έρχεται πλέον να καλύψει το κενό που υπήρχε για τις αίθουσες των κινηματογράφων, αλλά για κάθε είδους προώθηση καπνικών προϊόντων με κινητή διαφήμιση ή οποιοδήποτε άλλο τρόπο ζωντανή διαφήμιση.

Επίσης, τρίτο θέμα, το Υπουργείο Υγείας ξεκινά μέσα στο καλοκαίρι μία μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης γύρω από τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση του καπνού για την προαγωγή της υγείας, για την πρόληψη. Γιατί, το ζήτημα όπως καταλαβαίνετε δεν είναι απλώς τα κατασταλτικά μέτρα. Πάνω απ’ όλα το κρίσιμο θέμα είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση του ελληνικού λαού και ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων για τις συνέπειες του καπνίσματος.

Άρα, αυτή η ενημέρωση η οποία στηρίζεται μέσα στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, θα έρθει να ξεκινήσει μέσα στο καλοκαίρι και στην προοπτική πλέον της εφαρμογής της πλήρους απαγόρευσης από 1ης Σεπτεμβρίου.

Τέταρτο θέμα. Το ζήτημα του ελέγχου και της αποτελεσματικής εποπτείας. Γιατί κάθε μέτρο για να μπορέσει να πιάσει τόπο δεν αρκεί ο νόμος, δεν αρκεί το θεσμικό πλαίσιο. Πρέπει να μπορεί να εφαρμόζεται και να μη δημιουργούνται και αθέμιτες καταστάσεις κιόλας, κάτι που και ο ίδιος ο χώρος των επαγγελματιών μας είχε αναδείξει όταν κάναμε τον κοινωνικό διάλογο.

Άρα, με το σχέδιο νόμου το οποίο θα έρθει στη Βουλή, θα ενεργοποιείται και θα έχει κρίσιμο ρόλο η δημοτική αστυνομία. Τώρα μιλάμε και είμαστε και συμβατοί και με το νέο πλαίσιο της διοικητικής διάρθρωσης της χώρας καθώς πηγαίνουμε σε Καλλικρατικούς δήμους, ισχυρούς δήμους που θα έχουν αυτή τη δυνατότητα.

Ταυτόχρονα επικουρικά το Λιμενικό Σώμα όσον αφορά την εποπτεία σε χώρους ευθύνης του. Και βέβαια το ΣΕΥΥΠ δεν θα φύγει τελείως από την εποπτεία αυτή. Απλώς, δεν θα έχει το ρόλο τον πρωτεύοντα σε αυτή την υπόθεση, θα είναι για περιπτώσεις συγκεκριμένες καταγγελιών. Και βέβαια να επισημάνουμε εδώ και την ανάγκη να τηρηθεί απαρέγκλιτα η ολική απαγόρευση πρώτα απ’ όλα στις Μονάδες Υγείας και στα προνοιακά ιδρύματα. Και αυτό είναι κάτι που θα δώσουμε και ιδιαίτερη σημασία και πιστεύω ότι θα έχουμε και τη μεγάλη συμμαχία των εργαζομένων στους χώρους υγείας και στα προνοιακά ιδρύματα.

Πέμπτο θέμα. Πρέπει να στηρίξουμε σε αυτή τη φάση τους πολίτες, οι οποίοι θέλουν να απεξαρτηθούν από τη συνήθεια του καπνίσματος. Όπως γνωρίζετε ήδη στο πλαίσιο του ΕΣΥ λειτουργούν ειδικά ιατρεία τα οποία συμβάλουν σε αυτή την κατεύθυνση, είναι 45 και , έχουν επιδείξει ένα θετικό έργο.

Η λογική μας είναι να τα στηρίξουμε το επόμενο διάστημα να λειτουργήσουν ακόμα πιο αποτελεσματικά σε όλη την Ελλάδα και μάλιστα και με τον Γενικό Γραμματέα τον κ. Δημόπουλο είμαστε και σε μία επεξεργασία προκειμένου να αναπτύξουμε ακόμα ευρύτερα τη λογική της πρόληψης, μέσα και από τα Κέντρα που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα.

Και εκεί μπαίνει και η νέα λογική πια της αυτοδιοίκησης, των ισχυρών δήμων όπου ούτως ή άλλως έχουν σημαντικό ρόλο στα κέντρα πρόληψης. Και εκεί θέλουμε να μετεξελιχθούν σε κέντρα πρόληψης συνολικά για κάθε είδους εξάρτηση. Συνεπώς να παίξουν και αυτά το ρόλο τους όσον αφορά το κάπνισμα.

Τέλος, έκτο σημείο, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη δημόσια υγεία, θα δώσουμε ιδιαίτερο βάρος στο επόμενο διάστημα όσον αφορά την προαγωγή της πρόληψης της δημόσιας υγείας και την αγωγή υγείας, με ιδιαίτερη επικέντρωση στα θέματα των νέων ανθρώπων, των μαθητών. Εκεί, σε συνεργασία βέβαια και με το συναρμόδιο Υπουργείο Παιδείας, όπως και τη στήριξη συνεργασιών και προγραμμάτων για την περαιτέρω έρευνα σε αυτό τον τομέα.

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, νομίζω ότι σήμερα είναι μία ημέρα που η χώρα μας σηματοδοτεί με έναν ξεκάθαρο τρόπο, με μέτρα απλά, σαφή, εφαρμόσιμα. Περνάμε σε ένα νέο στάδιο όσον αφορά την αντιμετώπιση του καπνίσματος και έτσι πιστεύουμε ότι πλέον δίνουμε και μία μεγάλη δυναμική στη στήριξη της δημόσιας υγείας. Και θέλω να πιστεύω ότι αυτή η προσπάθεια θα έχει τη μεγάλη στήριξη των πολιτών και των ίδιων των κοινωνικών εταίρων.

Και βέβαια όταν θα παρουσιάσουμε τις επόμενες μέρες το σχέδιο νόμου, εκεί φυσικά θα το στείλουμε και σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους, για στην εξειδίκευση αυτών των μέτρων. Είτε αυτό αφορά τα πρόστιμα, είτε αυτό αφορά συγκεκριμένες λεπτομέρειες εφαρμογής, είμαστε ανοιχτοί να συζητήσουμε μαζί τους όσον αφορά τις τελικές νομοτεχνικές διατυπώσεις.

Σας ευχαριστώ πολύ.»

βίντεο
16.12.2016 Ομιλία στην εκδήλωση Ecoleft για τις Διεθνείς εξελίξεις, την Ευρώπη και την Αριστερά
φωτογραφίες
18.04.2016 Ομιλία στην εκδήλωση της Ενωτική Κίνησης Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΕΚΕΑ), στο ξενοδοχείο «ΤΙΤΑΝΙΑ»